Πέμπτη 31 Μαΐου 2012

Ἀπορία καὶ φόβος


ΑΠΟΡΙΑ ΚΑΙ ΦΟΒΟΣ !

Για πρώτη φορά αισθανόμαστε να μας νεκρώνουν τα δυό αυτά παγερά συναισθήματα. Δεν ξέρουμε, μήτε μπορούμε να υποπτευθούμε, ούτε να προβλέψουμε "τί τέξεται η επιούσα". Ένα πυκνό σκοτάδι, ένα θολό σύννεφο μας κρύβει τον ορίζοντα. Δεν είναι μόνο η απορία για την οικονομική έκβαση της κοινωνίας μας, είναι και ο φόβος που κατέλαβε την ψυχή μας και την μούδιασε. Παρέλυσε κάθε ικμάδα της ζωτικότητος που είχαμε και στα πρόσωπά μας ζωγραφίζεται ο πανικός ενός άγνωστου αύριο, με τραγικές επιπτώσεις στην καθημερινή μας πραγματικότητα.
Ήδη είμαστε πολύ κουρασμένοι, οι Έλληνες Ορθόδοξοι!
Μόνο έτσι μπορούμε να περιγράψουμε τα υποτροπιάζοντα ειδεχθή συμπτώματα της σύγχρονης πυορροούσης κοινωνίας μας, πλέον.
Ένας ελληνισμός τελείως ξεκομμένος απο το αρχαίο ελληνικό πνεύμα. Δίχως ίχνος φιλοσοφικού στοχασμού, χωρίς ελληνική παιδεία στα σχολεία μας, χωρίς τον πλούτο της γλώσσας μας, χωρίς την ομορφιά του  ανθρωπισμού στην τέχνη μας, χωρίς περηφάνια για την συγκεχυμένη στα σχολικά εγχειρίδια ιστορία μας, χωρίς πρόταση στη διεθνή πολιτιστική κονίστρα. Μόνο ανόητες, αφελείς, ξαναμασημένες απόψεις για το "χρέος" των ξένων απέναντι στους αρχαίους μας προγόνους, που δεν δίστασαν κάποιοι να θυμηθούν πρόσφατα, προκειμένου να καλύψουν την εθνική μας τεμπελιά και την γενικευμένη απάτη που ωθήθηκε να ερωτευθεί ο λαός μας κατά τις τελευταίες τρισήμισυ δεκαετίες. Λες και οι ξένοι δεν γνωρίζουν την ένδεια των ιδεών, τη φτώχεια της παιδείας, την πενία της γλώσσης, την κατάντια της ζωής των νεοελλήνων, όπως τα βιώνουμε στη Χώρα "που γέννησε τις αρετές, το κάλλος και τη δημοκρατία".
Έπειτα, ο Χριστιανισμός, που κρατώντας τρυφερά τον Ελληνισμό από το χέρι, έγινε Ορθοδοξία. Οι ξένοι που καταλαβαίνουν, ακόμη σέβονται την Ελλάδα για την Ορθοδοξία της. Ακόμα τιμούν την οφειλή τους σ' αυτήν. Μέσα στη Χώρα, όμως, ελάχιστοι εντρυφούν, σήμερα, στο πρωτότυπο των βιβλίων της Καινής Διαθήκης. Ελάχιστοι  υποψιάζονται την ελευθερία των δογμάτων. Κανείς δεν εγκύπτει στο συμβολισμό της λατρείας. Κανείς δεν νοιάζεται για τα μηνύματα των μεταλλαγών που και η Εκκλησία ασύνειδα εκπέμπει. Ο θεολογικός μας λόγος, ισχνός, ξύλινος, ηθικοπλαστικός, πολιτικός, εθνικός, οπότε κενός ζωής και απαξιωμένος. Η Λατρεία μας, ειδωλική αναπαράσταση. Το Τυπικό μας, απαρχαιομένη έκφραση άλλων τόπων κι εποχών. Η αρρωστημένη εμμονή μας σε μια παρωχημένη Παράδοση, ανικανότητα να αντιμετωπίσουμε το παρόν και να καθορίσουμε προσευχητικά το μέλλον. Πρόσφατα επιδοθήκαμε στη μανία ευρέσεως αιρετικών, αν δεν τους εντοπίσουμε γρήγορα, τότε τους "κατασκευάζουμε" εύκολα και ακόμα, πισωγυρίσαμε σε μιά πεισιθάνατη εσχατολογία που στοχεύει να φοβήσει αντί να αγαπήσει, να προτείνει και να αγωνιστεί. Και οι ξένοι, αφού προσκύνησαν τα ιερά μας, απορημένοι, έκπληκτοι και με έκδηλη αμηχανία, μας προσπερνούν για το ραντεβού της Πίστεως με την Ιστορία.
Αυτή είναι η κατάσταση στην Πατρίδα μας, σήμερα. Αυτή είναι η εικόνα της Ορθοδόξου Ελλάδος, στις αρχές της 3ης χιλιετίας.
Μπορείτε να διαφωνήσετε μαζύ μου αλλά δεν έχετε να μου αντείπειτε.
Μπορείτε να τεντώσετε τα βέλη σας και να βουτήξετε τις γραφίδες σας στη χολή.  Σ' αυτές τις τακτικές καταφεύγουν όσοι δεν έχουν επιχειρήματα. Αυτές τις μεθόδους μεταχειρίζονται όσοι δεν έχουν οπλοστάσιο πνευματικό, ελληνικό, ορθόδοξο χριστιανικό.
Έτσι συμπεριφέρονται όσοι εγείρουν τις μάζες για να αναδειχθούν παχνόβιοι ηγέτες τους, προσφέροντας στους ανθρώπους πέτρες αντί για πνευματικό άρτο, ευθύνη, σοβαρότητα, αξιοπρέπεια.
Κουραστήκαμε, λοιπόν, οι έλληνες, αυτή είναι η πικρή αλήθεια. Κουραστήκαμε να κουβαλάμε στις πλάτες μας "πραμάτεια", που μανιωδώς αγόραζαν, αντέγραφαν ή έκλεβαν οι ξένοι. Κουραστήκαμε και ήδη πετάξαμε τα τιμαλφή μας γονίδια, παρελθόντος και παρόντος, στο έρεισμα του δρόμου του πολιτισμού. Κουραστήκαμε να είμαστε μπροστάρηδες και να δίνουμε παράδειγμα ζωής. Γι αυτό απορούμε και φοβόμαστε.
Αυτή ειναι η αιτία της κρίσεως που βιώνουμε. Η οποία ίσως, λέω ίσως, λειτουργήσει σαν την κάθαρση των αρχαίων, σαν την θεία δίκη, για να σωθεί ένα λείμμα που αξίζει να σωθεί, όταν το κακό που οικοδομήσαμε με τα χέρια μας, ολοκληρώσει την καθαρτήρια και λυτρωτική δράση του. Όταν η κόπωση μας φύγει και ανακτήσουμε τις δυνάμεις μας, εγωϊσμό και φιλότιμο, τότε ό,τι έχει απομείνει, ό,τι δεν έχει συλληθεί, θα ναι δικό μας πάλι. Εξάλλου όταν έπεσε η Ρωμηοσύνη με το πλιάτσικο στα 1204 και με την Άλωση στα 1453, τότε γεννήθηκε η Αναγέννηση. Ήταν αρκετές οι στάχτες μας να γίνουν ζώπυρα του όσου ανθρωπισμού ευδοκίμησε στην Ευρώπη.
Η λαμπάδα που φωτίζει το σκοτεινό δωμάτιο, ακόμα κι όταν λιώσει τελείως, κάτι αφήνει στον πάτο του κηροστάτη. Είναι το απόκερο που ξαναπλάθεται και γίνεται πάλι κερί. Η ελπίδα αυτή μας κρατάει πιά.
Και είναι αρκετή, τώρα που η απορία και ο φόβος ετοιμάζονται να ενεργήσουν σπασμωδικά για να επιβεβαιώσουν την παραπάνω πραγματικότητα.

+ Ο Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος

Τετάρτη 30 Μαΐου 2012

Ὁ Μάρτυς Ἑρμείας


θληση τν Μαρτύρων κα σκηση τν σίων εναι να εγλωττο κα ζωνταν κήρυγμα το Εαγγελίου. ,τι λεγε ησος Χριστς στος μαθητάς κα ποστόλους του, λα πραγματοποιονται στν θληση κα τν σκηση τν γίων- καὶ οἱ διωγμοὶ καὶ τὰ θαύματα. Γιὰ τοὺς ἀληθινὰ πιστοὺς εἶναι γραμμένο ὅτι «κἄν θανάσιμόν τι πίωσιν οὐ μὴ αὐτοὺς βλάψει». Αὐτὸ συνέβη μὲ τὸν ἅγιο μάρτυρα Ἑρμεία, τὸν ὁποῖο σήμερα ἑορτάζει ἡ Ἐκκλησία, ποὺ οἱ βασανιστές του τὸν πότισαν ὀξὺ δηλητήριο καὶ δὲν ἔπαθε τίποτα. Σ᾽ ἕνα πρᾶγμα ὅμως πρέπει νὰ προσέξουμε, ὅτι δηλαδὴ τὰ θαύματα καὶ τὰ σημεῖα στὴ ζωὴ τῶν Ἁγίων, δὲν γίνονται ἀπὸ τὴ ματαιοδοξία τους καὶ γιὰ ἐπίδειξη· ὅπως καὶ τὸ δηλητήριο δὲν τὸ πῆρε μόνος του καὶ τὸ ἤπιε ὁ ἅγιος Ἑρμείας, μὰ τοῦ τὸ ἔδωκαν μὲ τὴ βία. Τότε ὁ Θεὸς παρεμβαίνει καὶ κάνει θαῦμα, ὅταν εἶναι νὰ εὐεργετήσει καὶ νὰ προστατέψει τοὺς δικαίους καὶ ὄχι ὅταν τὸν πειράζουν καὶ τὸν προκαλοῦν οἱ ἄνθρωποι.
( Ἐπισκόπου Διονυσίου Λ. Ψαριανοῦ, Μικρός Συναξαριστής, 31 Μαΐου)

Πέμπτη 17 Μαΐου 2012

Κ. Καβάφη: Περιμένοντας τους Bαρβάρους


— Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι;

        Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα.

— Γιατί μέσα στην Σύγκλητο μια τέτοια απραξία;
  Τι κάθοντ’ οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε;

        Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
        Τι νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί;
        Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν.


—Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη,
 και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη
 στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορώνα;

        Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
        Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί
        τον αρχηγό τους. Μάλιστα ετοίμασε
        για να τον δώσει μια περγαμηνή. Εκεί
        τον έγραψε τίτλους πολλούς κι ονόματα.


— Γιατί οι δυο μας ύπατοι κ’ οι πραίτορες εβγήκαν
 σήμερα με τες κόκκινες, τες κεντημένες τόγες·
 γιατί βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμεθύστους,
 και δαχτυλίδια με λαμπρά, γυαλιστερά σμαράγδια·
 γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια
 μ’ ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλιγμένα;

        Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
        και τέτοια πράγματα θαμπώνουν τους βαρβάρους.


—Γιατί κ’ οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα
 να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά τους;

        Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
        κι αυτοί βαρυούντ’ ευφράδειες και δημηγορίες.

— Γιατί ν’ αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία
 κ’ η σύγχυσις. (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που εγίναν).
 Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ’ η πλατέες,
 κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;

        Γιατί ενύχτωσε κ’ οι βάρβαροι δεν ήλθαν.
        Και μερικοί έφθασαν απ’ τα σύνορα,
        και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.

                               __

 Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.
 Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.
(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984) 

Πέμπτη 10 Μαΐου 2012



Gönülden


Ἀπὸ τὸ βάθος τῆς καρδιᾶς
σιωπή μονάχα ξεφυτρώνει,
μὰ τῆς  Ἀγάπης ἡ μιλιά,
σὲ κόσμο μέγα τὴν ὑψώνει...

Σάββατο 5 Μαΐου 2012

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΑΣ (TheGreat Dictator, 1940)

ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: προεκλογική συζήτηση που λείπει


Υπάρχει μια εκκωφαντική σιγή στο προεκλογικό σκηνικό της άνοιξης του 2012. Αφορά ένα ζήτημα που βρίσκεται στην καρδιά των κομματικών διεργασιών (όθεν “εκκωφαντική”), κι όμως μένει κατ’ ουσίαν ασυζήτητο (όθεν “σιγή”). Ένα ζήτημα, δηλαδή, που δρα καταλυτικά στη διαμόρφωση των πολιτικών προσανατολισμών, αλλά δεν γίνεται θέμα συζήτησης καθ’ αυτό, με αποτέλεσμα να μη φωτίζονται οι διαστάσεις του και να μη δοκιμάζονται οι αντοχές των θέσεων που έχουν απέναντί του οι πολιτικοί φορείς. Το ζήτημα αυτό είναι η εννόηση του δημοσίου χώρου. Εκατό ημέρες πριν από τις εκλογές, στις 26 Ιανουαρίου, το Υπουργείο Παιδείας διευκρίνισε ότι η ημέρα των Τριών Ιεραρχών είναι αργία, αλλά με προαιρετικό εορτασμό. Τι σημαίνει αυτή η αντιδιαστολή εορτής και εορτασμού; Το θέμα δεν είναι αν οι εορτασμοί γίνονται με ουσιαστικό ή με ανούσιο τρόπο. Είναι κάτι άλλο, απείρως ουσιαστικότερο: μια ιδιότυπη διείσδυση μεταμοντέρνας λογικής στον δημόσιο χώρο. Η μεταμοντέρνα λογική θρυμματίζει το δημόσιο σε ιδιωτικές προτιμήσεις. Σπάζει τον δημόσιο χώρο, ο οποίος είναι το πολύτιμο πεδίο για την κάρπιση της δημοκρατίας. Ο δημόσιος χώρος προϋποθέτει την παραδοχή ότι υπάρχουν κοινά αγαθά, κοινές αξίες. Ο μετεμοντερνισμός (σε συγχωρδία με τον νεοφιλελευθερισμό) δέχεται μόνο ατομικές τροχιές. Παράδειγμα πεζό: Οι πιστοί του δημοσίου χώρου αναγνωρίζουν τον αέρα ως κοινό αγαθό, και φέρνουν σε αναμέτρηση τις διαφορετικές απόψεις τους για τον χειρισμό του. Οι μεταμοντέρνοι / νεοφιλελεύθεροι, όμως, δέχονται ότι το νερό είναι μόνο μια δυνατότητα, όπως κάθε εμπόρευμα. Η διευκρίνιση του Υπουργείου, λοιπόν, πιθανότατα ευχαρίστησε τους εκσυγχρονιστές τούς κοκκαλωμένους στον παλαιοημερολογητισμό της ιδιωτικοποίησης της θρησκείας. Αυτό που δεν μπορεί να δει αυτή η μικρόκαρδη ευχαρίστηση, είναι ότι η παιδεία κινδυνεύει να γίνει χώρος ατομικών επιλογών στο στυλ της ελεύθερης αγοράς. Μια εορτή για την παιδεία δεν υπαγορεύει τι θα πεις στην εορτή, ζητάει όμως να συμφωνήσεις ότι υπάρχουν πολύτιμες ιστορικές και νοηματικές ραχοκοκκαλιές, οι οποίες δομούν την παιδεία ως δημόσιο αγαθό. Η εν λόγω διευκρίνιση του Υπουργείου είναι ένα δείγμα μόνο της μεταμοντέρνας / νεοφιλελευθερης αποσάθρωσης του δημόσιου. Και δεν έχει καν κάνει την αρχή. Ακριβώς δυο μήνες πριν, το ζήτημα είχε τεθεί σε ορισμένα σχολειά, από ολότελα διαφορετική οπτική, αλλά με την ίδια δυναμική αποσάθρωσης, όταν μαθητές που ερωτοτροπούν με την ακροδεξιά ζήτησαν να απουσιάσουν δικαιολογημένα από τον εορτασμό του Πολυτεχνείου. Κι επί πλέον, σ’ αυτή τη μεταμοντέρνα / νεοφιλεύθερη συγχορδία βασικό βιολί έχει υπάρξει η γνωστή θέση του Υπουργείου Παιδείας το 2008, περί ατομικής δυνατότητας απαλλαγής από ένα μάθημα γενικής παιδείας, δηλαδή από το μάθημα των Θρησκευτικών. Τα υβρίδια του μεταμοντερνισμού / νεοφιλελευθερισμού που αποδομούν τον δημόσιο χώρο αποτελούν τη Σκύλλα, με Χάρυβδη τις θεοκρατικές απόψεις που βλέπουν τον δημόσιο χώρο όχι ως το φόρουμ συνάντησης και αναμέτρησης, αλλά ως το κενό που θα γεμίσει ολοκληρωτικά από τη δική τους και μόνο παρουσία, των άλλων στελλομένων στον αγύριστο. Η θεοκρατία είναι βλασφημία κατά της ανθρώπινης ελευθερίας, και υπάρχει εξ ίσου σε θρησκευτικές και σε άθεες εκδοχές. Αλλά είναι σημείο των καιρών ότι στο πολιτικό μας σκηνικό κάθε θεοκράτης διακηρύττει την προσήλωσή του στη δημοκρατία. Εδώ και πολλά χρόνια, για παράδειγμα, τα συμφέροντα του άγριου καπιταλισμού και η αστοργία για την έννοια του δημόσιου χώρου άφησαν το μεταναστευτικό ζήτημα να βαλτώσει σ’ αυτό που αρκετοί προειδοποιούσαν: σε συνθήκες γκέτο, σε συνθήκες δηλαδή ανήλιαγες, σε συνθήκες θρυψαλλιάσματος του δημοσίου χώρου, όχι στο επίπεδοι της ατομικότητας αυτή τη φορά, αλλά των στεγανών πολιτισμικών κοινοτήτων. Με τεράστια την ευθύνη της αριστεράς, που άφησε την πολύτιμη συνηγορία της υπέρ της ανθρωπιάς να ακούγεται αφερέγγυα επειδή αρνιόταν να ασχοληθεί με το συγκεριμένο και το καθημερινό, έχουμε φτάσει σε σημείο να είναι δημοφιλής ο μισαλλόδοξος λόγος και να υπάρχουν επ’ αυτού απίστευτες συγκλίσεις (είτε ρητές είτε ανομολόγητες) διαφόρων πολιτικών παρουσιών, κατ’ όνομα διαφορετικών προσανατολισμών. Μια συζήτηση για τη συμπλοκή δημοσίου χώρου, πολιτισμού και δημοκρατίας, μοιάζει ακόμη (σε στιγμές που η προεκλογική περίοδος εκπνέει μέσα στη δεσποτεία του οικονομισμού) όνειρο νεφελοβατών. Θα μπορέσουν, άραγε, αυτά τα νέφη να γίνουν, κάποτε, βίος καθημερινός, ως μπόρα λυτρωτική που θα αρδεύσει πολλά και θα βάλει πολλούς να κολυμπήσουν; (ΠΗΓΗ: http://stavrodromi.wordpress.com/2012/05/05/προεκλογική-συζήτηση-που-λείπει/)