«Μετανοίας ὁ καιρός, καὶ ζωῆς αἰωνίου πρόξενος ἡμῖν ὁ τῆς Νηστείας ἀγών, ἐὰν ἐκτείνωμεν χεῖρας εἰς εὐποιΐαν· οὐδὲν γὰρ οὕτω σῴζει ψυχήν, ὡς ἡ μετάδοσις τῶν ἐπιδεομένων, ἡ ἐλεημοσύνη συγκεκραμένη τῇ νηστείᾳ, ἐκ θανάτου ῥύεται τὸν ἄνθρωπον· Αὐτὴν ἀσπασώμεθα, ἧς οὐδὲν ἴσον· ἱκανὴ γὰρ ὑπάρχει, σῶσαι τὰς ψυχὰς ἡμῶν».
Στὴν Ἐκκλησία τίποτε δὲν εἶναι ἀτομικό. Ὅπου ὑπάρχει τὸ ἀτομικό ἐκεῖ ἀνοίγει ὁ δρόμος γιὰ τὴν ἀποκοπὴ ἀπὸ τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας καὶ γιὰ τὴν αἵρεση. Ὅσο τὸ ζητούμενο τῶν πιστῶν εἶναι ἡ ἀτομοκρατικὴ πνευματικότητα, ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ θὰ παραμένει ἕνα ἰδεολόγημα ἄπιαστο καὶ μακρυνό, καὶ ἡ λατρεία τῆς Ἐκκλησίας θὰ περιττεύει, ὡς μὴ ἀπαραίτητη καὶ ἀναγκαία. Ἔτσι π.χ. ἡ νηστεία ἀπὸ πνευματικό ἀγώνισμα, ἄρρηκτα συνδεδεμένο μὲ τὴν λατρεία, ἀνάγεται σὲ ἀρετὴ ἱκανὴ νὰ φέρει ἀπὸ μόνη της τὴ σωτηρία. Ὅμως καθετὶ μέσα στὴν Ἐκκλησία ἔχει ἀναφορά, γι᾽ αὐτὸ καὶ εἶναι συνδεδεμένα τὰ πάντα μὲ τὴ λατρεία, καὶ ἡ ἀναφορά τους εἶναι ὁ Κύριος, γι᾽ αὐτὸ καὶ τὸ κέντρο τῆς λατρείας εἶναι ἡ Θεία Λειτουργία, ἡ κατεξοχὴν πράξη ἀγάπης, ἡ ἴδια ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ παρ-οῦσα στὸν κόσμο. Ὅ,τι γίνεται λοιπὸν στὴν Ἐκκλησία εἶναι πράξεις ἀγάπης, εἴτε ἀπὸ τὸ Θεό, ποὺ ἔτσι ἀποκαλύπτεται καὶ δοξάζεται, εἴτε ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, ποὺ δέχεται τὸ Θεό καὶ σώζεται. Εἶναι πολὺ χαρακτηριστικὸ τὸ ὅτι στὸ Τριώδιο ἡ νηστεία, ἐκτὸς ἀπὸ τὴ λατρεία, συνδέεται ἄμεσα καὶ μὲ τὴν ἐλεημοσύνη. Γιατί; Διότι εἶναι πράξη ἀγάπης καὶ οἱ πράξεις ἀγάπης στὴν Ἐκκλησία δὲν ἔχουν κατεύθυνση μόνο πρὸς τὸ Θεό, ἀλλὰ καὶ πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Δὲν ἀγαπᾶ κανεὶς πραγματικὰ τὸ Θεὸ, ἄν δὲν ἀγαπᾶ καὶ τὸν ἄνθρωπο. Νηστεύοντας δὲν πλησιάζουμε μόνο τὸ Θεὸ, μὰ καὶ τὸν ἄνθρωπο, νηστεύουμε γιὰ νὰ περισσεύει καὶ γιὰ τὸν ἀδελφό μας. «Νηστείᾳ λαμπρύναντες τὴν σάρκα, ψυχὴν ἀρεταῖς καταπιάνωμεν, πένητας ἐκθρέψωμεν, πλοῦτον μὴ κενούμενον, ἐν οὐρανοῖς ὠνούμενοι».
π.Χρῆστος Ζαχαράκης
